Dünya’nın farklı bölgelerinde denizlerin paylaşım mücadelesi devam
etmektedir. Denizlerin paylaşım mücadelesinde Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de karşı
karşıya kaldığı hukuksuz talep ve girişimlerin bir benzeri de Adriyatik Denizi’nde
Hırvatistan tarafından Bosna Hersek’e dikte edilmektedir. Hırvatistan, ülkenin
karayolu bütünlüğünü sağlamak adına Peljesac Köprüsünü inşaa etmektedir. Peljesac
Köprüsü, Bosna Hersek'in açık denizlere erişimi ve özellikle uluslararası hukuktan
kaynaklanan ulusal hakları açısından büyük tehlike arz etmektedir. Bosna Hersek ve
Hırvatistan arasında deniz yetki alanlarının sınırlandırılması yapılmadan başlanılan
köprü inşaatı, bölgedeki deniz yetki alanlarının paylaşımı konusunda Bosna Hersek
aleyhinde bir oldubitti ihtimalini beraberinde getirmiştir. 1992-1995 yılları arasında
Bosna Hersek'te savaş suçlarının işlendiği ve soykırıma kadar giden çatışmalar vuku
bulmuştur. Bu tarihsel olaylar, Peljesac Köprüsü'nün yaratacağı etkiler
değerlendirilirken göz önünde bulundurulmalıdır. Keza Peljesac Köprüsü'nün inşaası
deniz yetki alanlarının sınırlandırılması yapılmadan tamamlanırsa, Hırvatistan, Bosna
Hersek'te 1992-1995 arasında meydana gelen olayların benzerlerinin yaşanması
durumunda Peljesac Köprüsü altından geçişleri engelleyebilecektir. Böyle bir eylem,
Bosna Hersek'e gereken yardımların ulaştırılamamasına ve ülkede olası insani
krizlerin ciddi boyutlara ulaşmasına neden olacaktır. Deniz yetki alanlarının
sınırlandırılmasında izlenen prensipler gereğince Bosna Hersek’in haklı tezlerini
dayandıracağı hukuk kuralları mevcuttur. Aynı şekilde uluslararası mahkemelerin
deniz koridorları hususunda emsal teşkil eden dava kararları da bulunmaktadır. Bu
çalışma, Bosna Hersek'in savaş ve barış durumunda açık denizlere erişimini taahhüt
eden bir “deniz koridoru” oluşturulmasının gerekliliğini savunmaktadır. Çalışmada,
söz konusu bölgenin coğrafi yapısı, Peljesac Köprüsü’nün inşaa süreci, Bosna
Hersek’in uluslararası hukuktan kaynaklanan ulusal hakları ve bu köprünün Bosna
Hersek’in hak ve menfaatlerine etkileri irdelenecektir. Bosna Hersek’in ulusal egemenlik hakkı olan deniz koridorunun nasıl olması gerektiği, uluslararası
mahkemelerin emsal teşkil eden kararları ile açıklanacaktır.
Abstract
The struggle of sharing the seas is continuing in different regions of the world.
In the Adriatic Sea, Croatia has been dictating to Bosnia and Herzegovina similar
illegal demands and attempts that Turkey has been facing in the Eastern
Mediterranean. Croatia has been building Peljessac Bridge in order to ensure integrity
of the country's highways. Peljesac Bridge poses a great danger to Bosnia and
Herzegovina's access to the high seas and exclusively to its national rights arising
from international law. The bridge construction started before the achievement of the
delimitation of maritime jurisdiction areas between Bosnia and Herzegovina, thus,
Croatia has brought the possibility of a “fait accompli” against Bosnia and
Herzegovina on sharing of maritime jurisdiction areas in the region. Between 1992-
1995, war crimes and conflicts have led up to atrocities such as genocides in Bosnia
and Herzegovina. These historical events should be taken into consideration while
evaluating the effects of the Peljesac Bridge. Likewise, if the construction of Peljesac
Bridge is completed before a delimitation of maritime jurisdiction areas has been
made, Croatia might block passages under the Peljesac Bridge in case of similar
incidents that occurred in Bosnia and Herzegovina between 1992-1995. Such an
action will cause the inability to deliver the necessary aids to Bosnia and Herzegovina
and the possible humanitarian crises in the country to reach serious levels. There are
legal rules which Bosnia and Herzegovina will base its justified theses in accordance
with the principles followed in the delimitation of maritime jurisdiction areas.
Similarly, there are case decisions of international courts that test case regarding sea
corridors. This study advocates the necessity of creating a “sea corridor” which
guarantee Bosnia and Herzegovina's access to the high seas in times of war and peace.
The geographical structure of the region in subject, the construction process of
Peljesac Bridge, the national rights of Bosnia and Herzegovina arising from
international law and effects of this bridge on the rights and interests of Bosnia and
Herzegovina will be examined in the study. How Bosnia and Herzegovina's national
sovereign right to a sea corridor shall be will be explained by the precedent decisions
of international courts.
Künye
Hoş, B, Y, Çetin, E, Ceyhan, Z. (2021). Bosna Hersek’in Deniz Yetki Alanlarını Gasp Eden Peljesac Köprüsü ve Bosna Hersek’in Deniz Koridoru. Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi , 4 (1), 83-105. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tsbder/issue/60861/902260
Anahtar Kelimeler
Bosna Hersek, Hırvatistan, Peljesac Köprüsü, Deniz Yetki Alanları, Deniz Koridoru.
Keywords
Bosnia and Herzegovina, Croatia, Peljesac Bridge, Maritime Jurisdiction Areas, Sea Corridor.
